De meest gemaakte fouten bij het omgaan van boos gedrag van je kind

Ik weet niet meer wat ik moet doen. Ik doe zo ontzettend hard mijn best, maar het lukt niet. Het gaat elke keer toch mis. Ik ben lange tijd zo geduldig en dan opeens schiet ik uit mijn slof. Ik word zo moe van al die boosheid. Altijd dat spelen van politie agentje, waarschuwen, consequenties inzetten of juist net doen alsof ik het niet zie. En die conflicten worden met de jaren heftiger. Ik geef het op hoor, die strijd. Ik pas me aan, het gaat wel mijn grens over, maar dat gebeurt vaker. Ik ga nu de conflicten het liefste uit de weg. 

Ze zit samen met haar partner tegen over me. Het is het eerste gesprek van gezinstherapie.

Ouders die zijn uitgeput. Zij is psycholoog en hij is leerkracht in het basisonderwijs en ze hebben samen een jongen van 13 jaar oud en een meisje van 10 jaar oud. 'We zouden het toch moeten weten Sanne, wat doen we verkeerd?'

In deze vraag zit al de eerst gemaakte 'fout'. Maar eerst even een side note: Als ik schrijf 'fout' dan ben ik me bewust dat dit ook niet helemaal klopt. Op dieper niveau is er eigenlijk geen goed of fout, geen zwart of wit, geen positief of negatief. Als ik helemaal uitzoom dan voel ik dat alles precies zo gaat zoals het moet gaan. Oftewel; Het. Is. Maar neem dat vooral als een korreltje zout. Jij kan dit natuurlijk heel anders ervaren en over denken. Helemaal prima.

Terug naar de eerste gemaakte fout; 'wat doen we verkeerd'.  De fout van het veroordelen van jezelf. Soms, of misschien vaak, doen we dingen als ouders niet heel handig. We schieten uit onze slof, we geven te weinig aandacht aan onze kinderen, we geven te veel toe. Tja, dat is het gezinsleven. Dat zijn de lessen, spiritueler kunnen we ze niet krijgen, die horen bij het ouderschap, het gezinsleven. We oordelen dus over het gedrag van de kinderen, want wat ze doen is vervelend, irritant, fout, etc. En daar boven op komt nog eens een dubbel oordeel; want wij doen het ook niet goed. Vervang dus het oordelen, oftewel het verzetten tegen wat is, naar de gedachten; het is. Je kunt namelijk niets meer veranderen aan wat er gebeurd is. Wat je wel kan doen is er verantwoordelijkheid voor nemen en in de actie gaan. 

De tweede 'fout' die we maken is dat we super hard werken, alles uit de kast halen om de boosheid bij het kind te stoppen, te controleren, te beheersen. Het is misschien geen leuke boodschap, maar we hebben geen controle over het gedrag van onze kinderen. Nul, noppes nada. Ok, we hebben wel invloed op het gedrag, via ons eigen gedrag. Maar controle niet. We denken dat in de eerste jaren wel te hebben, maar schijn bedriegt. Wat wel helpend is, is de vraag; 'Waar kan ik wel controle over hebben, waar ik verantwoordelijkheid voor dien te nemen'. Dat gaat niet over schuld, maar over kijken waar jij invloed op uit kan oefenen. En dat ben jij zelf.

Een derde fout is dat, vooral moeders, zichzelf wegcijferen. We doen alles voor onze kinderen. Met alle liefde natuurlijk. We doen dingen die we eigenlijk niet willen doen. We voelen wel eens dat onze grens bereikt is, maar we handelen er niet naar. We vinden stiekem dat onze grens als gevoelige, sensitieve en prikkelgevoelige vrouw, snel bereikt is en we proberen deze op te rekken. We zeggen ja tegen onze kinderen en daarmee zo vaak nee tegen onszelf. We geven onze ruimte steeds meer op. Dat is zo zonde. Voor onszelf als vrouwen en net goed voor onze kinderen. We moeten niet voor niet eerst ons eigen zuurstofmasker opzetten en dan pas die van onze kinderen.

Taking care of yourself is the most powerful way te take care of others.

Een volgende 'fout' is die van het willen oplossen, voornamelijk via het ratio. Ok hier zitten eigenlijk stiekem twee 'foutjes' in. Ten eerste we willen het direct oplossen. Fixen. Weghalen. We leven op dit moment in een maakbaarheidsmaatschappij, waarin we de lat heel hoog leggen. Als dingen niet zo gaan, zoals we gehoopt hadden, wensen of zouden willen manifesteren, dan doen we iets niet goed en dat moet het gefixt worden. Dat zie ik zoveel terug in de jeugdhulp en -ggz waarin ik werk. En we kunnen kinderen niet fixen. Wel helpen om met uitdagingen in het leven om te gaan. Wel onszelf helpen om met de uitdagen van onze kinderen om te gaan. De shift mag gemaakt worden van oplossen, naar manieren vinden om er mee om te gaan. 

Daarna het 'foutje' van de ratio. Ons brein is ontzettend waardevol. Zonder zouden we echt nergens zijn. Alleen als eerste inzetten is niet helemaal handig. Uit onderzoek blijkt dat we bij heftige emoties, vaak emotioneel gegijzeld worden. We kunnen niet meer nadenken, ons IQ blijkt zelf met ongeveer 40 punten tijdelijk omlaag te gaan en reageren direct geëmotioneerd. Het vanuit ratio volgen van de stappen hoe je om moet gaan met de boosheid van je kind werkt dus niet, als de emotie jou als ouder zo raakt. En waarom het jou zo raakt, heeft te maken (tenminste dat is mijn gevoel en ervaring met gezinnen) met je eigen pijn. Kwetsbare stukken worden geraakt. Het is dus de kunst om daarmee aan de slag te gaan. Te voelen wat er bij jou geraakt wordt. Stil te staan. Te voelen. Te ervaren. Makkelijk? Nee dat niet. Maar waardevol? Ja dat zeker. En essentieel, want kinderen doen niet wat je zegt (denk aan die rationele stappen), maar doen wat jij doet.

Ik ben benieuwd wat deze inzichten bij jou teweeg brengen. Waar zetten ze je toe aan het denken? Wat wordt er in jou geraakt? Het zelf integreren in jouw gezinsleven kan maken dat omgaan minder als een trucje voelt, minder als een machteloos gevoel. Maar meer gaat voelen als iets wat bij jou en je gezin past, wat je vol vertrouwen, liefde en plezier doet.

Wil je samen met mij sparren hoe je dit in de praktijk kan brengen? Laat het mij dan weten. Dan denk en voel ik met liefde met je mee.